تصویر مرگ در اندیشه صائب تبریزی

مرگ از موضوعاتی است که بسته به اینکه در کدام فرهنگ و محیط جغرافیایی مطرح شود، دارای معانی متفاوتی است. افراد و گروه‌های مختلف به مرگ از دیدگاه‌های گوناگونی نگریسته‌اند و هریک از زاویه‌ای این پدیده‌ی رازآلود را مورد توجه قرار داده‌اند. مرگ در نگاه عرفان اسلامی تصویری بسیار زیبا و با شکوه دارد. در این طرز از نگاه مرگ نابودی و فنا نیست بلکه رفتن از مرحله‌ای به مرحله‌ی دیگر و آغاز حیاتی دوباره است. صائب تبریزی نیز از شاعران صاحب‌اندیشه‌ای است که دغدغه‌ی مرگ و زندگی بعد از آن در اشعارش نمود بسیاری یافته است. در این مقاله سعی شده است با مطالعه در دیوان این شاعر سترگ، دیدگاه و طرز فکر وی به مقوله‌ی مرگ در معرض دید و داوری خوانندگان قرار بگیرد. ذائقه‌ی عرفانی صائب باعث شده است که وی به مرگ نگاهی عارفانه داشته باشد. او مرگ را فرصت بال‌افشانی می‌داند و این پدیده را با عباراتی نظیر عید، دولت جاوید و صبح امید یاد می‌کند. موضوع مرگ ارادی، به عنوان یکی از محوری‌ترین دیدگاه‌های عرفانی در اشعار او نیز جلوه و نمود خاصی دارد.